W odwołaniu od tej decyzji J. Ł. wniósł o zaliczenie okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców i dziadków od 17 grudnia 1972 r. do 18 lipca 1976 r. do okresów składkowych. Domagał się zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania mu emerytury od lutego 2017 r. ZUS w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.
Pytanie: Urodziłem się 8 sierpnia 1966 r. W 1982 r. ukończyłem 16 lat i pracowałem w gospodarstwie rolnym rodziców. Od 1 stycznia 1987 r. zostałem zgłoszony do ubezpieczenia rolniczego i opłacałem składkę KRUS. Czy okres od 9 sierpnia 1982 r. do 31 grudnia 1986 r. na podstawie zeznania świadków i mojego oświadczenia zostanie uwzględniony mi do ogólnego stażu pracy jako okresy nieskładkowe? Nadmieniam, że obecnie jestem zatrudniony i opłacam składkę ZUS – pisze Czytelnik z Płońska. Pytanie: Urodziłem się 8 sierpnia 1966 r. W 1982 r. ukończyłem 16 lat i pracowałem w gospodarstwie rolnym rodziców. Od 1 stycznia 1987 r. zostałem zgłoszony do ubezpieczenia rolniczego i opłacałem składkę KRUS. Czy okres od 9 sierpnia 1982 r. do 31 grudnia 1986 r. na podstawie zeznania świadków i mojego oświadczenia zostanie uwzględniony mi do ogólnego stażu pracy jako okresy nieskładkowe? Nadmieniam, że obecnie jestem zatrudniony i opłacam składkę ZUS – pisze Czytelnik z Płońska. Odpowiedź: W przypadku przedstawionym w Pana pytaniu przy ustalaniu prawa do emerytury i jej wysokości wymieniony okres - na podstawie stosownego oświadczenia Pana i zeznań co najmniej dwóch świadków - może zostać uwzględniony jako okres składkowy jedynie okres pracy w gospodarstwie rolnym przypadający po ukończeniu 16. roku życia, a przed 1 stycznia 1983 r. Musi Pan wiedzieć, że przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się, traktując je jak okresy składkowe: okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki, przypadające przed 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16. roku życia, przypadające przed 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury (art. 10 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). Ponadto przy ustalaniu prawa do renty uwzględnia się okres ubezpieczenia społecznego rolników, za który opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki, ale tylko wówczas, gdy okresy składkowe i nieskładkowe są krótsze od okresu wymaganego do przyznania renty i tylko w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu (art. 10 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). Okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki, udowadnia się przy pomocy zaświadczenia wystawionego przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Jeśli zaś chodzi o okresy pracy na roli czy też prowadzenia gospodarstwa rolnego, przypadające po ukończeniu 16. roku życia, to istnieje możliwość przedłożenia jako środka dowodowego własnego oświadczenia wraz z zeznaniami co najmniej dwóch świadków. Zeznania świadków podlegają ocenie organu rentowego. Należy pamiętać, że przy ustalaniu prawa do emerytury i jej wysokości nie uwzględnia się tych okresów prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16. roku życia, które przypadają po 30 czerwca 1977 r., oraz okresów pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, które przypadają po 31 grudnia 1982 r. Ponadto proszę jeszcze zwrócić uwagę, że ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie daje podstaw do zaliczenia okresów pracy w gospodarstwie rolnym i prowadzenia gospodarstwa rolnego, przypadających po ukończeniu 16. roku życia, jako okresów nieskładkowych. Do okresów nieskładkowych mogą być bowiem zaliczone jedynie te okresy, które zostały wyraźnie wymienione w art. 7 tej ustawy, a nie ma wśród nich ani okresów pracy w gospodarstwie rolnym, ani okresów prowadzenia gospodarstwa rolnego. Podstawa prawna: ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.). Autor: Piotr Kostrzewa, Departament Ubezpieczeń i Składek w Centrali ZUS Odpowiedź udzielona: 26 maja 2006 r.Zatem ustawodawca jasno określa, że najważniejsze jest praktyczny staż i doświadczenie zdobyte podczas pracy w rolnictwie a nie same wykształcenie. Co więcej, osoba ta musi zamieszkiwać co najmniej okres 5 lat (czyli być zameldowanym na pobyt stały) w gminie, na obszarze której jest położona nieruchomość rolna, w gospodarstwie
Mam pytanie odnośnie zaliczenia stażu pracy po 16 roku życia w gospodarstwie rodziców o powierzchni 20 ha. Rodzice opłacali ubezpieczenie społeczne w KRUS. W 1990 r. skończyłem 16 lat i uczyłem się do 1994 r. w szkole oddalonej od mojej wioski o 50 km – mieszkałem w internacie. Jednak w gospodarstwie pracowałem w weekendy oraz w okresie wolnym od zajęć, a także gdy zaszła tak potrzeba (np. wykopki). Czy mam szansę, aby zaliczono mi ten okres do stażu pracy w budżetówce? Zasady zaliczania pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy Zasady zaliczania pracy określa ustawa z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy oraz wydane na podstawie jej zapisów orzecznictwo. Jednym z zaliczanych okresów są przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem. Drugim okresem są przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Praca w gospodarstwie rolnym w charakterze domownika Z uwagi na podane daty należy rozpatrywać przypadek drugi. Jak podkreśla się w judykaturze, domownikiem rolnika może być taka osoba, dla której praca w gospodarstwie rolnym nie stanowi podstawowego zajęcia i stałego źródła utrzymania. Pracy tej nie należy utożsamiać z koniecznością nieustannego, przez cały czas, wykonywania prac w gospodarstwie rolnym, jednakże nie jest to tylko incydentalna, drobna pomoc świadczona przez domownika na rzecz rolnika, czyli pomoc, jaką w warunkach wiejskich zwyczajowo udziela się w ramach pomocy rodzinnej osobom prowadzącym gospodarstwo rolne. O stałej pracy w gospodarstwie rolnym można mówić jedynie przy pewnej systematyczności oraz co najmniej gotowości do wykonywania pracy rolnej, gdy jest to niezbędne rolnikowi prowadzącemu gospodarstwo, a nie wyłącznie wówczas, gdy pomoc taką deklaruje domownik. Potwierdza to poniższy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 sierpnia 2016 r. I OSK 640/15: „Samo łączenie nauki w szkole z pracą w gospodarstwie rolnym nie wyklucza dopuszczalności zaliczenia okresu wykonywania takiej pracy do stażu pracowniczego w myśl art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy, o ile zostanie wykazane, że stała praca w gospodarstwie była przez domownika faktycznie wykonywana. Ponadto pracy domownika nie można przyrównywać do pracy samego rolnika.” Aczkolwiek nie ukrywam, że w przypadku zamieszkiwania w internacie raczej ta praca nie zostanie Panu zaliczona, bo trudno mówić tu o pewnej stałości. Gdyby wracał Pan do domu choćby z daleka i coś systematycznie w gospodarstwie robił, nie byłoby problemu z zaliczeniem pracy, ale w sytuacji świadczenia pracy jedynie w weekend i np. wakacje, obawiam się, że to zdecydowanie zbyt mało. Przyjmuje się, że stała praca w gospodarstwie nie zawsze musi polegać na codziennym wykonywaniu czynności rolniczych, gdyż niekiedy nie będzie to nawet konieczne. Polega ona jednak na pewnej systematyczności i co najmniej na gotowości do wykonywania pracy rolnej, gdy jest to niezbędne rolnikowi prowadzącemu gospodarstwo, a nie wyłącznie wówczas, gdy pomoc taką deklaruje domownik. Szkoła położona w znacznej odległości a uznanie pracy w gospodarstwie – orzecznictwo i doktryna Niestety, zarówno orzecznictwo, jak i doktryna prezentują w tym względzie niekorzystne dla Pana stanowisko, które poniżej cytuję: „O wykonywaniu pracy w gospodarstwie nie może być mowy jedynie wtedy, gdy pracownik uczył się w szkole położonej w znacznej odległości od miejsca zamieszkania, co wykluczało codzienny powrót do domu i powodowało konieczność zamieszkania w internacie czy akademiku” (por. E. Szemplińska, Praca w gospodarstwie rolnym a uprawnienia pracownicze, Praca i Zabezpieczenie Społeczne z 1998 r., nr 6, str. 32 czy T. Śmigiewicz-Podgórska, Praca na roli a świadczenia pracownicze – PUG z 1993 r., nr 2, str. 14). Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 listopada 2015 r. I OSK 788/14: „1. Inne formy aktywności domownika rolnika nie wykluczają automatycznie możliwości wykonywania stałej pracy w gospodarstwie rolnym. 2. Samo kształcenie w dziennej, wieczorowej czy zaocznej szkole ponadpodstawowej nie może stanowić jedynej przeszkody do zakwalifikowania pracy wykonywanej w gospodarstwie rolnym jako pracy stałej domownika rolnika. 2. O świadczeniu stałej pracy w gospodarstwie rolnym z pewnością nie może być mowy wówczas, gdy osoba bliska rolnikowi pobiera naukę w szkole znajdującej się w dużej odległości od miejsca położenia gospodarstwa rolnego, co nie pozwala na codzienny jej powrót do domu i wiąże się z koniecznością zamieszkania na przykład w internacie lub akademiku. Podobna sytuacja może zachodzić również wówczas, gdy wprawdzie odległość szkoły do miejscowości, w której zamieszkuje domownik i w której znajduje się gospodarstwo, nie jest aż tak znaczna, ale jej pokonanie przez ucznia jest bardzo utrudnione z uwagi między innymi na problemy komunikacyjne.” Tak więc, bardzo mi przykro, ale uważam, że tej pracy jednak nie uda się zaliczyć do stażu. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz.U. z 1990 Nr 54, poz.310), ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagradzania przewidują wliczanie do stażu pracy, od
Data publikacji: 2022-07-19 PYTANIE W czerwcu 2022 r. pracownik jednostki samorządowej przedłożył dokumenty poświadczające okres pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 roku życia tj. w okresie od 28 marca 1973 r. do 17 grudnia 1989 r. (zeznania świadków, zaświadczenie o miejscu zameldowania na pobyt stały w okresie od 16 września 1963 r. do 6 lipca 1988 r. oraz zaświadczenie właściwego Starostwa Powiatowego, ...
Staż pracy posiadamy już od momentu ukończenia szkoły średniej. rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym należącym do małżonka, jest ukończenie 60 roku życia i posiadanie 20 lat PRAWO PRACY - SAS 7/2012 PYTANIE SEKRETARZA GMINY:Czy okres pracy w gospodarstwie rolnym należącym do brata można zaliczyć do stażu pracy pracownika? Wyjaśniam, że w tym przypadku brat pracownika przejął gospodarstwo rolne rodziców, u których wcześniej pracownik pracował po ukończeniu 16 roku życia, tj. od roku 1985 i nadal przebywał i pracował w tym gospodarstwie od 1987 roku do 1988 roku, ale właścicielem gospodarstwa w tym okresie był juz brat pracownika. ODPOWIEDŹ PRAWNIKA:Nie ma przesłanek, aby przedstawione w pytaniu okresy pracy w gospodarstwie rolnym (w tym gospodarstwie brata) mogły być zaliczone do okresów, od których zależą uprawnienia pracownicze. Zgodnie z art. 38 ust. 5 ustawy o pracownikach samorządowych, do okresów pracy uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę, nagrody jubileuszowej i jednorazowej odprawy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia lub inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Tak więc na mocy odrębnych przepisów, do okresów, od których zależą uprawnienia pracownicze, należą także okresy pracy w gospodarstwie rolnym. Szczegółowe zasady określa ustawa o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy. PRACA W GOSPODARSTWIE ZALICZANA DO STAŻU Ustawa określa więc przede wszystkim, jakie okresy pracy w gospodarstwie można zaliczyć pracownikowi. Otóż zgodnie z wymienioną ustawą wlicza się: okres prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub wykonywanie pracy w gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka; przypadający przed 1 stycznia 1983 r. okres pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzający objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub ze współmałżonkiem; przypadający po 31 grudnia 1982 r. okres pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. DEFINICJA - DOMOWNIK W tym miejscu należy podkreślić, że definicja domownika ulegała na przestrzeni lat zmianom. I tak, do 31 grudnia 1990 r. pod pojęciem domownika należało rozumieć członków rodziny rolnika i inne osoby pracujące w gospodarstwie rolnym, jeżeli pozostawały we wspólnym gospodarstwie domowym z rolnikiem, które: ukończyły 16 lat; nie podlegały obowiązkowi ubezpieczenia na podstawie innych przepisów; praca w gospodarstwie rolnym stanowiła dla nich główne źródło utrzymania (art. 2 pkt. 2 obowiązującej wówczas ustawy z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin; według § 2 ust. 2 obowiązującego wówczas rozporządzenia Rady Ministrów z 28 marca 1983 r. praca domownika w gospodarstwie rolnym nie stanowi głównego źródła utrzymania, jeżeli domownik kształcił się w szkole ponadpodstawowej lub wyższej). Dnia 1 stycznia 1991 r. weszła w życie ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników, zgodnie z którą przez domownika rozumie się osobę bliską rolnikowi, która spełnia łącznie podane warunki: ukończyła 16 lat; pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa, albo w bliskim sąsiedztwie; stale pracuje w tym gospodarstwie; nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. Powyższa ustawa nie ma jednak zastosowania w przedmiotowej sprawie. Świadczy o tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 września 2006 r., w którym stwierdzono, iż aktualnie obowiązująca ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników nie zawiera żadnych przepisów prawa intertemporalnego, które rozstrzygałyby problem zastosowania poprzedniej lub aktualnej ustawy ubezpieczeniowej, a w tej sytuacji zastosować należy zasadę działania ustawy dawnej. Dlatego możliwość zaliczenia pracy w gospodarstwie rolnym uzależniona jest od oceny statusu domownika, według przepisów obowiązujących w czasie jej wykonywania (tzn. ustawy obowiązującej do 31 grudnia 1990 r.).Tak więc, dla osoby uczącej się w szkole (powyżej 16 roku życia) praca w gospodarstwie rolnym nie stanowiła głównego źródła utrzymania i tym samym osoba taka nie spełniała ustawowej definicji domownika. Nie była też jako domownik zgłoszona do ubezpieczenia społecznego. Reasumując – nie ma przesłanek, aby przedstawione w pytaniu okresy pracy w gospodarstwie rolnym (w tym gospodarstwie brata) mogły być zaliczone do okresów, od których zależą uprawnienia pracownicze. W ORZECZNICTWIE Na zakończenie warto tu jeszcze przytoczyć dodatkowo inne orzeczenia sądowe, dotyczące problematyki zaliczania pracy w gospodarstwie rolnym do okresów, od których zależą uprawnienia pracownicze: Okresy pracy w gospodarstwie rodziców bez jego późniejszego objęcia i rozpoczęcia prowadzenia nie podlegają wliczeniu do stażu pracy. Tak też wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z dn. 11 czerwca 1997 r. stwierdzając, że praca w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 roku życia nie podlega zaliczeniu do pracowniczego stażu pracy, jeżeli choć by z przyczyn niezależnych od zainteresowanego nie nastąpiło objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście. Przez pojęcie „objęcie gospodarstwa” należy rozumieć nie tylko nabycie prawa własności do tego gospodarstwa, ale także jego posiadanie. Sąd Najwyższy w uchwale z 16 stycznia 1996 r. stwierdził, że objęcie gospodarstwa rolnego rodziców w samoistne posiadanie na podstawie nieformalnej umowy darowizny spełnia warunki z art. 1 ust. 1 pkt. 2 ustawy z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy. Anna Strmiska-Mietlińska Zbigniew Mietliński Podstawa prawna:– Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2008 r. z 2008 r. Nr 223, poz. 1458 ze zmianami);– Ustawa z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. z 1990 r. Nr 54, poz. 310);– Ustawa z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin - tekst jedn.: Dz. U. z 1989 r. Nr 24, poz. 133 z późniejszymi zmianami);– Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 2, poz. 10 z późniejszymi zmianami);– Ustawa z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 z późniejszymi zmianami);– Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20 września 2006 r. (sygn. akt II SA/Wa 983/06);– Wyrok Sądu Najwyższego z 11 czerwca 1997 r. (sygn. Akt I PKN 200/97);– Uchwała Sądu Najwyższego z 16 stycznia 1996 r. (sygn. akt I PZP 36/95). WRÓĆ DO SPISU TREŚCI 3BzvJ.staż pracy w gospodarstwie rolnym od 16 roku życia 2018
